ΤΟ ΠΗΛΙΟ ΟΠΩΣ….ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ

Το 2011 και με αφορμή άρθρο εβδομαδιαίας Αθηναϊκής εφημερίδας (ΒΗΜΑ της Κυριακής 19.12.10), δημοσιεύτηκε  επιστολή μου με τίτλο ΤΟ ΠΗΛΙΟ ΟΠΩΣ….ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ και αφορούσε την δόμηση στο Πήλιο.

Το άρθρο προσπαθούσε να μεταφέρει στους αναγνώστες την αισχρή οικιστική περιβαλλοντική πραγματικότητα του Πηλίου.

Τότε λοιπόν ασχολήθηκα γράφοντας (στον τοπικό τύπο) τα πιο κάτω:

Μια πραγματικότητα –κατάντια θα έλεγα, που δεν είναι άγνωστη και που δεν διαφέρει σε τίποτα από αυτό που γίνεται παντού, όπου δηλαδή υπάρχει οικιστικό περιβάλλον και κυρίως στον χώρο που κατοικούμε η εργαζόμαστε.

Προσωπικά σαν Αρχιτέκτονας πάντα είχα αντιρρήσεις…., μου φαινότανε και μου φαίνεται τελείως ασυμβίβαστο και θεωρώ υποκριτικό και παράλογο να ενδιαφερόμαστε και να θέτουμε κανόνες μόνο για την φροντίδα και την προστασία των παραδοσιακών οικισμών.

Οικισμούς που τους κατοικούνε η τους επισκέπτονται και τους απολαμβάνουν μόνο μερικές χιλιάδες ενώ υπάρχουν σε πλήρη εγκατάλειψη οι σύγχρονες πόλεις στις οποίες ζούνε, ανατρέφονται, αναπλάθονται, εργάζονται εκατομμύρια.

Από την άλλη ο χαρακτηρισμός Παραδοσιακό!.... μια γενική έννοια γιαυτό που διαμορφώνεται με την πάροδο του χρόνου από τις εκάστοτε συνήθειες –ανάγκες- μιας κοινωνίας.

Αναρωτήθηκε κανένας οι δικές μας γενιές τι παρακαταθήκη θα αφήσουν στις επόμενες, τι θα είναι αυτό που θα δικαιούται του χαρακτηρισμού παραδοσιακό και θ΄ αξίζει φροντίδας διατηρητέου;

Μήπως θα είναι;… οι σκουριασμένες αναμονές για τον όροφο που θα επιτραπεί (όταν…) να γίνει!...,τα απαίσια άλση των κεραιών στις ταράτσες!.. οι ηλιακοί θερμοσυσσωρευτές!... οι δεκάδες και κάθε λογής εμφάνισης συσκευές των κλιματιστικών στις όψεις των κτιρίων!…. αλλά και η ανεξέλεγκτη τώρα τελευταία τοποθέτηση των βολταϊκών πάνελ, της κατ ευφημισμό πράσινης πολιτικής!...

Η παράδοση είναι το χνάρι μιας κοινωνικής χρονικής περιόδου- εποχής, γράφεται καθημερινά, εμπλουτιζόμενη από τους εκάστοτε τρόπους διαβίωσης, συνήθειες και την εξέλιξη.

Οι επιρροές της, επιδρούν και στο οικιστικό περιβάλλον, όπου η καλύτερη, μοναδική φροντίδα για την διατήρησή της (όσο και να φαίνεται παράδοξο)!..  είναι η εξέλιξη.

Αλλού που πρυτάνευσε η φρόνηση (σημειωτέο ότι αυτό έχει γίνει εδώ και πολλά χρόνια), χαρακτήρισαν, θέσπισαν και περιφρούρησαν τα λεγόμενα ιστορικά κέντρα (centri storici), αφήνοντας παράλληλα και διαχρονικά τόπο –χώρο στους νέους- σύγχρονους Αρχιτέκτονες δημιουργούς και τα έργα τους.

Στην πορεία του χρόνου αποδείχθηκε από τα αποτελέσματα, πως η συνύπαρξη αυτή δημιούργησε πόλους αναφοράς, σε αντίθεση με το μπέρδεμα της υποχρεωτικής εκτός εποχής προσαρμογής- προσομοίωσης.

Προσαρμογή και ένταξη στο περιβάλλον δεν είναι η κακέκτυπη αντιγραφή των ξεπερασμένων αξιόλογων προτύπων, δειγμάτων πολιτισμού μιας άλλης εποχής… όπως αυτό που μέχρι τώρα γίνεται στο Πήλιο και που εκ των αποτελεσμάτων αποδείχτηκε λάθος!....

Η αλλαγή είναι ανάγκη επιτακτική και ακολουθεί την εξέλιξη όσο και αν δεν γίνεται άμεσα αποδεκτή.

Ιστορικές αναφορές λένε, πως τότε όταν πρωτάρχισαν να δημιουργούνται οι οικισμοί αυτοί, η εμφάνιση και τα νέα  κατασκευαστικά συστήματα που σήμερα θαυμάζουμε, ήταν σε αντίθεση με το τότε κατεστημένο, κάποιους ξένιζαν και υπήρχαν αντιδράσεις..

  

Ήταν και για τις τότε συνθήκες το καινούργιο, το αποτέλεσμα των κατασκευαστικών εφαρμογών, όπως και των νέων για την εποχή, μεθόδων και υλικών κατασκευής.

Επιδιωκόμενος σκοπός η κάλυψη αναγκών στέγασης κατοικίας –εργασίας, η ασφάλεια, η εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικά πάντα η συνύπαρξη όλων αυτών με την αισθητική.

Η φύση έχει διδάξει τον περιβαλλοντικό πλουραλισμό με θαυμάσια αρμονία και στις πιο κοντράστ καταστάσεις (βουνά- πεδιάδες, ψηλό - χαμηλό, βράχια - πλαγιές, δέντρα – θάμνοι, πολυχρωμία – μονοχρωμία  κλπ) δίχως να εμφανίζει πουθενά δείγματα μονότονης επανάληψης.

Εμείς τότε γιατί πρέπει αυτό να το κάνουμε;… και μάλιστα με γενική έμφαση και υποχρεωτικά!....

Αυτό που γίνεται στο Πήλιο όχι διατήρηση δεν είναι, αλλά αισχρή προσβολή της παράδοσης, σνομπάρισμα της Αρχιτεκτονικής και κυρίως της αισθητικής.

Όποιος θέλει να ασχοληθεί με το θέμα αντί των πρόχειρων αναφορών στην ελλιπή νομοθεσία, τα περιττά σχόλια και την συλλογή φωτογραφιών και δηλώσεων…… ας το δει από μηδενική βάση…….

Δεν είναι δυνατόν να συνεχίζεται να αναπαράγεται αυτό που ονομάζουμε Πηλιορείτικη Αρχιτεκτονική…

Το Πήλιο δεν αναπαλαιώνεται (όπως εσφαλμένα ονομάζεται αυτό που γίνεται μέχρι σήμερα με την δήθεν αντιγραφή)…

Αναγκαία είναι μόνο η αναστύλωση εκεί που εκάστοτε θα πρέπει!.... όταν χρειαστεί και κυρίως σε ότι αφορά την διατήρηση της ιστορίας του!… 

Με το σκεπτικό αυτό και μόνο πρέπει να βρεθεί η λύση, που δεν είναι άλλη από τον καθορισμό των ιστορικών κέντρων των ακραιφνών παραδοσιακών οικισμών και την διατήρησή τους, ταυτόχρονα με την θέσπιση περιβαλλοντικής νομοθεσίας για την δόμηση στο Πήλιο αλλά και παντού, που θα βασίζεται στον σεβασμό του περιβάλλοντος, της Αρχιτεκτονικής σαν τον κύριο δημιουργό παράγοντα και φυσικά της αισθητικής.

Με αυτόν τον τρόπο ίσως να μπορέσει και η σύγχρονη Αρχιτεκτονική να αφήσει τα χνάρια της στην ιστορία .